Hanbelî Alim İbnü’z-Zâğûnî'nin Halku’l-Kur’an Meselesine Yaklaşımı
(Hanbali Scholar Ibn al-Zaghuni's Approach to the Issue of Khalq al-Qur'an
)
|
Yazar
|
:
Mustafa Karatay
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2024
|
|
Sayı |
:
24
|
|
Sayfa |
:
01-15
|
Özet
Kur'an'ın mahlûk olup olmadığı meselesi, İslâm kelâm tarihinde en fazla tartışılan konulardan biridir. Başlangıçta yalnızca ilmi çevrelerde ele alınan bu mesele, zamanla siyasetin devreye girmesiyle daha geniş bir tartışma alanına yayılmıştır. Bu bağlamda ele alınan İbnü’z-Zâğûnî (ö. 527/1132), Hanbelî mezhebi içerisinde akılcı düşünceye önem veren bir âlim olarak öne çıkmaktadır. Hanbelî mezhebinin kelâm ilmine genellikle mesafeli yaklaşımına rağmen, İbnü’z-Zâğûnî kelâm ilmiyle yakından ilgilenmiş ve mezhebinin görüşlerini kelâmî yöntemlerle savunma gayreti içinde olmuştur. Bu çalışmada, İbnü’z-Zâğûnî’nin Allah’ın kelâm sıfatına ilişkin yaklaşımı ele alınacaktır. Kelâm sıfatının Allah’ın ezelî bir sıfatı mı yoksa yaratılmış bir sıfat mı olduğu sorusu etrafında şekillenen mezheplerin genel kanaatleri tartışılmıştır. İbnü’z-Zâğûnî’nin bu meseleyi hem naklî hem de aklî delillerle ele alarak, kelâm sıfatını "müteaddî" yani geçişken bir sıfat olarak değerlendirmesi, onun farklı ve özgün bir bakış açısı sunduğunu göstermektedir. Bu analiz, İbnü’z-Zâğûnî’nin kelâmî düşünceye yaptığı katkıların daha iyi anlaşılmasına olanak sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
İbnü’z-Zâğûnî, Hanbelî, sıfat, müteaddi, halku’l-Kur’an.
Abstract
The issue of whether the Qur'an was created or not is one of the most debated issues in the history of Islamic theology. This issue, initially dealt with only in scholarly circles, has spread to a wider discussion area over time as politics came into play. Ibn al-Zaghuni (d. 527/1132), who is discussed in this context, stands out as a scholar who attaches importance to rational thought within the Hanbali sect. Despite the Hanbali sect's generally distant approach to theology, Ibn al-Zaghuni was closely interested in the science of theology and endeavored to defend the views of his sect through theological methods. In this study, Ibn al-Zaghuni's approach to God's attribute of kalam will be discussed. The general opinions of the sects shaped around the question of whether the attribute of kalam is an eternal attribute of God or a created attribute are discussed. Ibn al-Zaghuni's treatment of this issue with both narrative and rational arguments and his evaluation of the attribute of kalam as a “muta'addi”, that is, a transitive attribute, shows that he offers a different and original perspective. This analysis will enable a better understanding of Ibn al-Zaghuni's contributions to theological thought.
Keywords
Ibn al-Zaghuni, Hanbali, attribute, muta'addi, khalq al-Qur'an.
